Skopos Kuramı

Skopos kuramı ve çevirilerinizin kapsamı

Bütün bunlar için ne yapıyoruz?

Çeviri kuramıyla ilgilenmediğimizden değil, sadece bu kuramların ve fikirlerin gerçek hayat uygulamalarıyla nerede örtüştüğünü görmek için çabaladık. Bu nedenle on yıl sonra, kitaplara geri döndük ve farklı çeviri kuramlarından bazılarını ve bizim çeviri işimizden yararlanmada nasıl yardımcı olabileceğini düşündük.

Skopos Kuramını özetlemek

Kısaca, Skopos Yunancadan ‘amaç’ olarak çevrilmektedir. Skopos kuramı, çevirinin amacını ve çevirme eyleminin amacını tanımlanmaktadır. 1970’li yıllarda Alman dilbilimci Hans J. Vermeer tarafından ortaya atılmıştır.

Vermeer, kendisini eski çeviri tartışmalarından ayıran çeviriye yeni bir kuram ortaya atmak için motive edildi: özgür veya sadık, resmi veya dinamik vb.

Temel olarak, Skopos kuramı çevirinin sadece dilsel yönüne odaklanmaz. Vermeer, çeviriyi belirli koşullar altında belirli bir okuyucu ve belirli bir amaç için hedef metin üretmek olarak tanımlamaktadır.

Temel olarak, kendinize sorabilirsiniz ‘Bu çeviri ne için kullanılacak? Bu çeviriyi kim okuyacak? Bu çeviriyi hangi bağlamda okuyacaklar?’  Bu soruların cevabını biliyorsanız, mükemmel ve amaçlı bir çeviri için harika bir temele sahip olacaksınız. *

*Skopos kuramının ana fikrini basit bir şekilde vurgulayarak daha ince detayları hakkında özetlemeyi amaçlıyorum.  Daha fazla bilgi edinmek isterseniz, bu makalenin altında bazı iyi referans materyallerini koyacağım.

Çevirinin amacına neden odaklanılır?

Bir çevirinin amacını ve ne için kullanılacağını anlarsanız, çevirinizin yöntemlerini ve stratejisini tanımlamanıza yardımcı olmak için kullanabilirsiniz.

Bir çevirmenin, iyi bir çeviri üretebilmek için bir şeyin neden çevrilmesi gerektiğini ve hedef metnin ne için kullanılacağını tanımlamak için kesinlikle gereklidir.

Bu nedenle, özet çok önemlidir! **

**Dürüst olmak gerekirse, (çabalama eksikliği değil) siz her zaman uygun bir özet elde edemeyeceksiniz. Her zaman Proje Müdürü’nün hatası olmayabilir. Fakat, bu durum olursa, yukarıdaki cevapları göz önünde bulundurmanız ve başlamadan önce kendiniz hakkında bazı fikirler yazmanız için size yardımcı olabilir.

Kuramı uygulamaya koymak

Geriye bir adım atın ve niçin çevirdiğinizi göz önünde bulundurun. Ana fikir nedir? Son hedef nedir?

Çeviri, sadece A noktasından B noktasına dil transferi değildir.

Skopos kuramı, diğer geleneksel kuramlarının çoğundan farklıdır. Odak noktası kaynak metin değildir ve tam olarak kaynak metin yazarının ne söylemeyi çalıştığıdır. Bu kuramı uyguluyorsanız, sonuç amaca uygun bir çeviri olduğu sürece, kaynak metinden sapmakta özgürsünüz.

Yaptığınız dilsel tercihler amaca göre tanımlanır. Yaratıcı pazarlama çevirileri sonucunun, kaynak metinden ne kadar saptığı yönünden kullanıcı-manuelden çok farklı olmasının nedenidir.

Ayrıca, iyi bir çevirinin hedef metnin sonucu üzerinde değerlendirildiği fikri ve hedef kitleye ne kadar iyi uyduğu, kaynak metne ne kadar yakın ve sadakatle bağlı olduğunun aksine, aslında oldukça özgürdür.

Bilgi güçtür

Çeviri özetinin uyum sağladığı yer burasıdır. Bir dilbilimcinin yanı sıra, Proje Müdürü olarak bu kuramı nasıl ilişkilendirebilirim. Mümkün olan en iyi sonucu elde etmek için mevcut tüm bilgilere ihtiyaç duyacaksınız.

Kelime sayısı, dil çeşitliliği, son teslim tarihi vb. hakkındaki standart bilgilere ek olarak, mükemmel bir çeviri özeti ideal olarak aşağıdaki bilgilerin en az bir kısmını içerecektir (daha iyi!):

• Dil dizgesi (resmi/resmi olmayan)
• Ses tonu
• Müşteri profilleri (dilbilimcilerin belirli istek ve ihtiyaçlarını anlamada mükemmel olma)
• Hedef pazar – tercüme yapacağınız kişinin türüne göre daha geniş bir örnek
• Marka/kurum hakkında bilgi
• Stil kılavuzu/terminoloji
• Referanslar ve görsel bağlam

Marka kılavuzları ve onların işi hakkında bilgi veren müşterilerin en iyi puanları!

En önemlisi ve her şeyden önce, metnin amacını veya neyi amaçladığınızı bilmeniz gerekir. Bu, bir müşteriden çıkarmanız gereken bir şey olabilir veya tamamen açık olabilir. Bu bilgilendirici midir? Bu durumda, bilginin açık bir şekilde ve tam olarak tasvir edilmesi gerekir. Eğitici midir? Çevirmen tüm kavramların ve şakaların dillerine veya hedef pazarlarına taşındığından emin olmalıdır. İkna edici midir? Okuyucularınızı harekete geçirmeye teşvik eden güçlü kelimeler kullanarak çevirinizi yükseltin, şimdi!

Çalışmaya başlamadan önce, hedef metnin amaçlarını değerlendirmek için bir dakikanızı ayırıyor musunuz? Bunun yorumlarda size nasıl yardımcı olduğunu anlatın.

Skopos kuramı hakkında daha fazla bilgi bulabileceğiniz diğer yerler:

https://www.iasj.net/iasj/download/3f3d13167f0b327e

https://en.wikipedia.org/wiki/Skopos_theory#Directives

Çeviri ile ilgili bilgilendirici ve ilginizi çekebilecek kaleme aldığımız makalelerimizi BLOG bölümümüzden inceleyebilirsiniz.