Tıbbi Çeviride Yapay Zeka

Tıbbi Çeviride Yapay Zeka Kullanımının Riskleri

Tıbbi çeviride makine zekası (AI) çok faydalı bir kaynak olabilir. Sağlık çalışanlarının ve hastaların aynı dili paylaşmadıkları durumlarda hızlı, ekonomik ve etkili bir şekilde iletişim kurmalarını sağlar. Bu uzmanlık alanı yalnızca tıbbi kayıtlar, laboratuvar raporları, araştırma çalışmaları veya tıbbi cihazların kullanım kılavuzları gibi karmaşık belgelerin çevirisine odaklanmakla kalmaz. Aynı zamanda hastane ortamlarındaki acil konuşmaların tercümesini de kapsar. Bununla birlikte, tıp alanında makine çevirisi bazı riskler de içerebilir.

Kavramsal Hatalar ve Gizlilik Sorunları

Yapay zeka (AI) destekli tıbbi çeviri son yıllarda önemli ölçüde ilerlemiştir. Çok dilli tıbbi ortamlarda iletişimi kolaylaştırmak için değerli bir araç olduğu kanıtlanmıştır. Bununla birlikte, her teknolojide olduğu gibi, dilbilimsel ve etik sorunlar olabilir.

– Çeviri hataları: Makine çevirileri teknik terimlerde, tıbbi kısaltmalarda veya ilaç dozajlarında hala yanlış yorumlamalar yapabilir. Ayrıca klinik bağlamı anlamakta başarısız olurlar ve hastaya özgü bilgileri dikkate almazlar. Bu nedenle, hekimin veya hastanın ihtiyaçlarına karşılık gelmeyen çeviriler üretebilirler.

– Daha az yaygın dillerle ilgili zorluklar: Makine çevirisi en iyi yaygın olarak konuşulan dillerde ve iyileştirme için mevcut büyük miktarda veri ile çalışır. Daha az yaygın dillerde veya bölgesel lehçelerde çeviri kalitesi önemli ölçüde düşüktür, bu da yanlış anlamalara veya hastalarla empati kurulamamasına neden olur.

– Veri koruma ve gizlilik: Tıbbi çeviri genellikle tıbbi kayıtlar ve test sonuçları gibi son derece gizli bilgileri içerir. Bu bağlamda yapay zekanın kullanımı, veri gizliliği ve hasta bilgilerinin korunması için yeterli önlemler alınmadığı takdirde bu bilgilerin güvenliği ile ilgili endişeleri artırmaktadır.

– Yasal ve etik sorumluluk: Hatalı bir makine çevirisi tıbbi bir hataya yol açarsa kim sorumludur? Bu konuda hekimlerin, tıbbi kurum yetkililerinin veya kamu görevlilerinin eylemlerini tam olarak sınırlandıran bir düzenleme hala mevcut değildir. Çevirilerin kalitesi ve güvenliği için tek tip standartlar da yoktur.

– Teknolojiye aşırı güven: Yapay zeka, teknolojiye aşırı bağımlılığa yol açarak sağlık çalışanlarının teknolojinin yardımı olmadan birden fazla dilde etkili bir şekilde iletişim kurma becerisini ve hassasiyetini azaltabilir.

Profesyonel Çevirmenlerin Revizyon İhtiyacı

Yapay zeka tıbbi gelişmeleri, yeni terimleri ve en iyi uygulamaları takip edebilmek için sürekli güncellenmelidir. Tıbbi çeviride teknoloji kullanılırken bile, algoritmaların doğruluk ve uygunluk açısından geliştirilmesini sağlamak için veri uzmanları ile sağlık uzmanları veya tıbbi çevirmenler arasında koordineli çalışma gereklidir.

Makine çevirisi tıbbi belgelerin çevirisi için faydalı bir araç olsa da, riskleri en aza indirmek ve çevrilen tıbbi bilgilerin güvenliğini ve doğruluğunu sağlamak için dikkatli bir şekilde ve yeterli insan gözetimi ile birlikte kullanılmalıdır.

Yapay Zeka Tıbbi Çeviriyi Nasıl ve Neye Göre Yapıyor?

Yapay zeka  tıbbi çeviriyi, dil işleme ve makine öğrenimi teknikleri kullanarak gerçekleştirir. İşte bu sürecin nasıl işlediğine dair bazı temel adımlar:

1. Veri Toplama ve Eğitim:
   • Yapay zeka modelleri, geniş çapta tıbbi çeviri veri setleriyle eğitilir. Bu veri setleri, tıbbi makaleler, klinik raporlar, hasta notları ve tıbbi terminolojiyi içeren belgelerden oluşabilir.
   • Eğitim sırasında, model, kaynak dilden hedef dile çevirileri öğrenir. Bu süreç, belirli kelime ve cümle yapılarını anlamayı ve bunları doğru bir şekilde çevirmeyi içerir.
2. Doğal Dil İşleme (NLP):
   • NLP, yapay zekanın metni anlamasına ve işlemesine yardımcı olur. Bu, dilin yapısını analiz etmeyi, kelimeleri tanımayı ve cümleleri anlamayı içerir.
   • Morfolojik analiz, sözdizimsel analiz ve anlamsal analiz gibi adımlar kullanılır. Bu analizler, metnin bağlamını ve anlamını doğru bir şekilde anlamak için gereklidir.
3. Makine Öğrenimi ve Derin Öğrenme:
   • Yapay zeka, genellikle sinir ağları ve derin öğrenme algoritmaları kullanarak çevirileri gerçekleştirir. Özellikle, derin sinir ağları ve dönüşüm modelleri (transformer models) popülerdir.
   • Bu modeller, kaynak dildeki cümleleri ve kelimeleri analiz eder, anlamlarını çıkarır ve hedef dilde uygun karşılıklarını bulur.
4. Dikkat Mekanizmaları:
   • Dikkat mekanizmaları, yapay zekanın cümledeki önemli kelimelere ve ifadelere odaklanmasını sağlar. Bu, özellikle karmaşık ve uzun cümlelerde çevirinin doğruluğunu artırır.
   • Dikkat mekanizmaları, cümlenin hangi kısımlarının çevrilmesi gerektiğini ve hangi kelimelerin önemli olduğunu belirler.
5. Bağlamın Anlaşılması:
   • Tıbbi çevirilerde bağlam çok önemlidir. Yapay zeka, cümlenin genel bağlamını anlamak için daha geniş metin parçalarını analiz edebilir. Bu, özellikle tıbbi terimlerin doğru bir şekilde çevrilmesi için kritik öneme sahiptir.
   • Kontekstüel kelime temsilcileri, kelimelerin farklı bağlamlarda nasıl kullanıldığını anlamaya yardımcı olur.
6. Geri Bildirim ve Düzeltme:
   • Yapay zeka sistemleri, kullanıcı geri bildirimlerini ve düzeltmeleri kullanarak zamanla daha da gelişir. Sağlık profesyonelleri ve çevirmenler, yanlış veya eksik çevirileri düzelterek modeli eğitebilir ve iyileştirebilir.
7. Kültürel ve Dilbilimsel İncelemeler:
   • Yapay zeka, farklı kültürel bağlamları ve dilbilimsel farklılıkları dikkate alır. Bu, tıbbi terimlerin ve ifadelerin doğru bir şekilde çevrilmesini sağlar.

Bu süreçler, yapay zekanın tıbbi çevirileri doğru ve güvenilir bir şekilde yapmasına yardımcı olur. Ancak, insan denetimi ve uzmanlığı, çevirilerin doğruluğunu ve güvenilirliğini artırmak için hala gereklidir.

Tıbbi çeviride yapay zeka kullanımın hız açısından yararları da olsa, göz ardı edilemeyecek riskleri de bulunmaktadır. Tıbbi çeviride yapay zeka kullanırken ortaya çıkacak sorunlardan kaçmak için alanında uzman tercüman kadrosuyla hizmet veren ve Tüm Çevirmenler ve Çeviri İşletmeleri Derneği üyesi olan BSİ Tercüme ve Danışmanlık Hizmetleri’nden destek alabilirsiniz.